بررسی عوامل ایجاد فلوروزیس دندانی در کودکان
در ادامه این مطلب از سایت دکتر نجمه اخلاقی دندانپزشک کودکان اصفهان عوامل ایجاد فلوروزیس دندانی در کودکان را مورد بررسی قرار می دهیم. فلوروزیس دندانی (Dental Flourosis) یک عارضه مرتبط با زیبایی دندان است که در طول هشت سال اول زندگی افراد و در اثر دریافت بیش از حد و طولانی مدت فلوراید توسط بدن به وجود می‌آید. اثر این عارضه به شکل تغییر رنگ دندان‌ها و ایجاد لکه‌های سفید مات روی مینای دندان نمایان می‌شود. فلوروزیس یک بیماری نیست و معمولا بر روی سلامت دندان اثر نمی‌گذارد. در بیشتر موارد اثر آن بسیار اندک است طوری که فقط یک دندانپزشک هنگام معاینه متوجه آن می‌شود.
آشنایی با فلوراید
فلوراید یک ماده معدنی مهم برای همه کودکان است. در دهان ما باکتری‌هایی وجود دارد که هنگام غذا خوردن یا نوشیدن با قند موجود در مواد خوراکی ترکیب شده و منجر به تولید یک نوع اسید می‌شود. اسید تولید شده به مینای دندان صدمه زده و باعث آسیب دیدن دندان می‌شود. فلوراید می‌تواند از دندان‌ها محافظت کند و با مقاوم کردن مینای دندان باعث کاهش پوسیدگی دندان‌ها شود. اما مصرف بیش از حد مجاز آن منجر به ایجاد فلوروزیس دندانی می‌شود.
تعریف فلوروزیس دندانی
فلوروزیس تغییر در ظاهر سطح مینای دندان است. شایع ترین نوع آن بر عملکرد دندان تأثیر نمی‌گذارد و باعث ایجاد درد نمی‌‌شود. این عارضه با پدید آمدن رگه‌های مات سفید رنگ روی دندان‌ها نمایان می‌شود. این پدیده فقط زمانی اتفاق می‌افتد که کودک در سن پایین (قبل از ۸ سالگی) زمانی که دندان‌ها در زیر لثه در حال رشد و شکل گیری هستند، به مدت طولانی و بیش از حد لازم فلوراید مصرف نماید. این فلوراید ممکن است از منابع مختلف مثل خمیر دندان، آب آشامیدنی یا مکمل‌های خوراکی حاوی فلوراید وارد بدن کودک شود. پس از اینکه دندان از لثه بیرون بزند دیگر امکان ایجاد فلوروزیس وجود نخواهد داشت.
در بیشتر موارد فلوروزیس بسیار خفیف یا اندکی خفیف است. شکل خفیف فلوروزیس به صورت لکه‌های سفید بر روی مینای دندان ظاهر می‌شود و تشخیص و مشاهده آن برای افراد مختلف بسیار دشوار است. اما پزشک متخصص قادر به دیدن و تشخیص آن می‌باشد.در موارد نادر، فلوروزیس از نوع شدید بوده که ممکن است به صورت لکه‌های قهوهای بر روی مینای دندان ظاهر شود. در مواردی که فلوروزیس شدید است، ممکن است برای دندان‌ها مشکلاتی از قبیل موارد زیر رخ دهد:
- وجود لکه‌های مختلفی به رنگ زرد تا قهوهای تیره روی مینای دندان
- غیر عادی بودن سطح بیرونی دندان
- وجود چاله و حفره‌های ریز که بسیار قابل توجه و محسوس هستند
عوامل ایجاد فلوروزیس دندانی
فلوروزیس در اثر مصرف بیش از حد فلوراید به مدت طولانی، در طی مدت شکل گیری و رشد دندان‌ها اما قبل از ظاهر شدن آنها در دهان ایجاد می‌شود. این اتفاق قبل از حدود ۸ سالگی رخ می‌دهد.
یکی از اصلی‌ترین دلایل جذب بیش از اندازه فلوراید، استفاده نامناسب از محصولات دهان و دندان حاوی فلوراید مانند خمیر دندان و دهان شویه می‌باشد. به خصوص اینکه خمیر دندان‌های مخصوص کودکان عموما طعم دار هستند. در این حالت کودک از طعم خمیر دندان خوشش می‌آیند و به جای بیرون کردن آن از دهان، آن را قورت می‌دهد و این باعث جذب مقدار بیشتر از حد مجاز فلوراید توسط کودک می‌شود.
غیر از این دلایل دیگری نیز می‌تواند در بروز فلوروزیس دخیل باشد. به عنوان مثال، مصرف بیشتر از حد تجویز شده فلوراید در دوران کودکی که با مصرف مکمل‌های خوراکی حاوی فلوراید حاصل می‌شود. عموما محصولات حاوی فلوراید نظیر آبمیوه‌ها و نوشیدنی‌های مختلف حجم مناسبی از این ماده را دارا می‌باشند اما زیاده روی در آنها در این دوره سنی می‌تواند اثرات منفی به همراه داشته و در نهایت احتمال بروز فلوروزیس را بالا ببرد.
| صفحه اینستاگرام دکتر نجمه اخلاقی دندانپزشک کودکان اصفهان |
میزان مجاز فلوراید موجود در آب آشامیدنی
طبق قوانین استاندارد ملی ایران ۱۰۵۳ (استاندارد آب آشامیدنی)، مقدار مجاز فلوراید در آب آشامیدنی باید حداکثر ۱٫۵ میلی گرم بر لیتر باشد. در صورتیکه در منطقه‌ای در آب لوله کشی مقدار فلوراید بیشتر از ۱٫۵ قسمت در میلیون بود باید منبع جایگزین به عنوان آب آشامیدنی مورد استفاده قرار گیرد.
به طور معمول مصرف آب آشامیدنی حاوی فلوراید و استفاده صحیح از خمیر دندان میزان فلوراید لازم برای سلامت دندان‌ها را تامین می‌کند. در مناطقی که آب آشامیدنی فاقد فلوراید است در صورت تجویز پزشک می‌توان از مکمل‌های خوراکی حاوی فلورایداستفاده کرد و درصورتیکه فلوراید موجود در آب آشامیدنی بیشتر از حد مجاز باشد، از منابع دیگر مثل آب معدنی استفاده شود.
