در صورتی که دندان شیری کودک زودتر از حد طبیعی بیفتد و یا کشیده شود، باید برای او از فضا نگه دار استفاده شود. اهمیت استفاده از فضا نگه دار باید برای والدین روشن شود تا در انجام این کار کوتاهی نکنند.
فضا نگهدار یک وسیله ارتودنسی است که دندانپزشک یا ارتودنتیست برای حفظ فضای قوس دندانی کودک می‌سازد. این وسیله از فلز یا پلاستیک ساخته می‌شود. فضا نگه دار ممکن است ثابت یا غیر ثابت باشد. هدف از آن باز نگه داشتن جای خالی دندان شیری است تا زمانی که دندان دائمی زیر آن شروع به بیرون زدن نماید.
وجود دندان‌های شیری برای رشد دندان‌ها و استخوان‌های فک و عضلات فک و صورت اهمیت زیادی دارد. همچنین وجود این دندان‌ها به هدایت رشد دندان‌های دائمی در جایگاه مناسب کمک می‌نماید. بنابراین در صورتی که دندان شیری زودتر از حد طبیعی کشیده شود (به علت پوسیدگی گسترده) و یا در اثر حوادث و جراحات کنده شود، در صورتی که جای خالی آن را حفظ نکنید دندان‌های مجاور به تدریج حرکت کرده و جای آن را پر می‌کنند. در چنین شرایطی باید با کمک درمان ارتودنسی دوباره جای خالی را باز کنید تا دندان دائمی زیر آن بتواند بیرون میزند.
با این حال همه کودکانی که دندان شیری خود را از دست می‌دهند، ممکن است نیاز به فضا نگهدار نداشته باشند. برای مثال ممکن است دندان دائمی زیر آن در حال بیرون زدن باشد.
برای این که بدانید آیا کودک به فضا نگهدار نیاز دارد یا خیر باید با ارتودنتیست مشورت کنید.
فضا نگهدارنده دندان کودک
دندان‌های شیری غالبا در سن سه سالگی یک مجموعه کامل را در دهان کودک شکل می‌دهند. این دندان‌ها که در رشد و استحکام دندان‌های دائمی و ماهیچه‌های دهان نقش زیادی دارند، کمک می‌کنند تا دندان‌های دائمی درست در جای خود بیرون بیاید. اگر دندان شیری کودکان پیش از موعد و بر اثر ضربه یا پوسیدگی بیفتد و یا دندان دائمی دیرتر رشد کند، دندانپزشک فضا نگهدار دندان یا فضا نگهدارنده دندان را پیشنهاد می‌کند.
بیشتر والدین بر این باور هستند که دندان‌های شیری اهمیت زیادی ندارند، چرا که خیلی زود می‌افتند و دندان دیگری جایگزین دندان‌های شیری می‌شود. اما والدین باید توجه داشته باشند که همین دندان‌های شیری یک نگهدارنده برای دندان‌های دائمی زیرین خود هستند تا در همان جایگاه خود رویش کنند.
زمانی که دندان شیری کودک بر اثر عوامل مختلف زودتر از زمان خود بیافتد، دیگر دندان‌های شیری کنار این دندان سعی می‌کنند وارد این فضای خالی شوند و قسمتی از این فضا را بگیرند. این موضوع باعث می‌شود در آینده دندان‌های دائمی فضای کمی برای جوانه زدن داشته باشند. در نتیجه کج بیرون بیایند و دندان‌ها به‌هم ریخته شود و احتیاج به درمان‌های ارتودنسی باشد.
استفاده از فضا نگه دار
چند روز طول می‌کشد تا کودک به وسیله داخل دهانی عادت کند، خواه از نوع ثابت باشد یا غیر ثابت. باید مراقب باشید هنگام استفاده از فضا نگهدار، بهداشت دهان و تمیز کردن این وسیله، به خوبی انجام شود. در غیر این صورت ممکن است پوسیدگی دندان و عفونت لثه اتفاق بیفتد.
در صورتی که از فضا نگهدار ثابت استفاده می‌شود، باید از مصرف غذاهای شیرین، جویدنی و کشی و همچنین غذاهای های ترد و سفت اجتناب شود چرا که ممکن است ذرات غذا در بین قطعات فضا نگهدار یا دندان گیر کند یا باعث خراب شدن فضا نگه دار شود.
مراقب باشید کودک با زبان یا انگشت، به فضا نگهدار فشار نیاورد چرا که ممکن است باعث شل شدن و خم شدن آن شود.
در مدت زمانی که کودک فضا نگه دار استفاده می‌کنند باید چکاپهای منظم دندانپزشکی داشته باشید تا در فرآیند پیشرفت درمان و همچنین بیرون زدن دندان دائمی زیر آن نظارت شود.