شایع ترین بیماری های دهان و دندان کودکان
ئر این نوشته از سایت دکتر نجمه اخلاقی دندانپزشک کودکان اصفهان به شایع ترین بیماری های دهان و دندان کودک می پردازیم که عبارت است از: حفره های دندان و پوسیدگی، تورم لثه، تبخال، سرطان دهان و … که به چند مورد از آن اشاره می‌کنیم.
شکستن و ترک خوردن دندان کودک
اگر با ضربه های خارجی دندان کودک کامل کنده شود، باید سریع در ریشه گذاشته شود. به همین خاطر باید در اسرع وقت به دندانپزشک کودک مراجعه کنید. اگر دندان ترک خوردگی داشته و حساس شده باشد نیاز به ترمیم یا روکش دارد.
عادات بد کودکان
خیلی از بیماری‌های دهان و دندان حاصل عادات بد هست که فرزند شما دارد. مثل وقتی که کودک استرس دارد دچار دندان قروچه می‌شود که در پی آن سایش مینایی دندان و گوش درد و فک درد و … همراه دارد یا مکیدن انگشت که عوارض خودش رو دارد و قبلاً توضیح دادم. پس بهترین و مهم ترین مسئله مراجعه به دندانپزشکی و دریافت مراقبت‌های پزشکی لازم است.
پوسیدگی های دندان شیری
پوسیدگی های دندان که در اثر تجمع پلاک بر روی دندان ها ایجاد می شود، اگر به موقع درمان شود درمان راحت‌تری خواهید داشت. وقتی دندان بارها در معرض اسید قرار بگیرد مثلاً مصرف نوشیدنی های قندی یا نشاسته زیاد، مینای دندان، مواد مصرفی خودش را از دست می‌دهد و لکه‌های سفید ایجاد می‌شود که نشانه اولیه پوسیدگی هستند که می‌شود در این مرحله متوقف کرد که با فلورایدتراپی قابل انجام هست ولی اگه پیشرفت کند و دندان سیاه شود باید دندان ترمیم شود.
راه‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان
فلورایدتراپی: فلوراید ماده‌ای است که دندان را محکم‌تر می‌کند و مقاومتش به پوسیدگی را افزایش می‌دهد.
فیشورسیلانت: سیلانت تراپی یا شیار پوش روی دندانهای آسیا که مستعد پوسیدگی هستند قرار داده می‌شود که سال‌ها روی دندان باقی می‌ماند و مانع تجمع غذا و پوسیدگی می‌شود.
مسواک و نخ دندان پس از صرف غذا: اگر فرزندانمان را به رعایت بهداشت دهان و دندان تشویق کنیم از احتمال پوسیده شدن دندان‌هایشان کاسته‌ایم.
کنترل رژیم غذایی کودک: کنترل رژیم غذایی کودک و محدود کردن خوردن آب نبات و شیرینی برای کودک
بیماری های عفونی دهان و دندان
بیماری‌های عفونی دهان و دندان از جمله تبخال از طریق تماس مستقیم با کودکان یا بزرگسالانی که دچار این بیماری هستند، قابل انتقال است پس بیشتر مراقب محل بوسیدن خود باشید.
سرطان‌های دهان
از دیگر بیماری های دهان و دندان کودک می توان به سرطان دهان اشاره کرد. سرطان های دهان بیشتر بر زبان، لوزه، لثه، دهان و حلق اثر می‌گذارد که در مراحل اولیه نشانه‌های واضحی ندارد پس معاینه منظم دندانپزشکی مهم‌ترین روش تشخیص آن است. یک سری علائم هم برای هشدار این بیماری وجود دارد از جمله زخم دهان یا لب بهبود نیافته، لکه قرمز یا تغییر در دهانی، دندان های شل شده، بلع دردناک، دهان درد یا گوش درد مداوم. نکته مهم این که در کودکان چون حساسیت بالاتری دارند و به تنهایی قادر به تشخیص نیستند باید بیشتر مراقبشان باشیم.
بیماری های لثه
تجمع پلاک روی دندان‌ها به مرور منجر به التهاب لثه و عفونت آن می‌شود که اگر به موقع درمان نگردد مثل پریودنتیت پیشرفت کرده و درمان به نسبت سخت تر می‌شود.
بوی بد دهان در کودکان
بوی بد دهان در کودکان معمولاً موقع بیدار شدن از خواب یا بعد از خوردن چیزی اتفاق میافتد اما اگر در کل روز ادامه داشت دنبال مشکلی در کودک باید بگردیم.
تغییر رنگ دندان کودکان
یکسری عوامل مادزادی، پزشکی و سبک زندگی ایجاد تغییر رنگ می کند. از دلایل تغییر رنگ دندان کودک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مسواک زدن نامناسب: باعث تجمع پلاک و پوسیدگی و تغییر رنگ دندان‌ها می‌شود.
- آب میوه‌های قندی: آغشته کردن پستانک به مایعات شیرین
- داروها: مثل تتراسایکلین در بارداری که خطر تغییر رنگ دندان نوزاد را به همراه دارد. یا مصرف مکمل آهن در کودکان باعث تغییر رنگ سیاه روی
- دندان‌ها و داروهای گلی بن گلامید در درمان دیابت که موجب ایجاد لکه های قهوه ای روی دندان می‌شود.
- تروما یا ضربه یا شستگی که می‌تواند باعث نکروز دندان و تغییر رنگ از قرمز تا خاکستری به مرور زمان شود.
- نقایص رشدی که منجر به فرورفتگی، شیارهای عمیق و لکه‌های زرد و قهوه ای روی سطح دندان می‌شود.
- رژیم غذایی نامناسب: موادغذایی با تراکم رنگ بالا مثل تمشک، شاه توت، بلوبری، لبو، انگور و … چون رنگدانه‌های زیادی دارند ممکن است باعث تغییر رنگ دندان‌ها شوند.
- یرقان (زردی) که باعث افزایش غلظت بیلی‌روبین خون شده و طی زمان روی دندان رسوب کرده و ایجاد رنگ سبز می‌کند و اغلب هم این تغییر رنگ دائمی است.
علائم تغییر رنگ دندان‌ها چند دسته هستند؟
۱- تغییر رنگ خارجی: در اثر عوامل خارجی مثل، غذا، نوشیدنی، دارو و … که روی سطح خارجی دندان اثر گذاشته و از بین بردن آنها آسان است.
۲- تغییر رنگ داخلی: در لایه های عمقی تر دندان ایجاد می‌شوند و از بین بردن آنها سخت است و عوامل مثل: عفونت، ژنتیک باعث ایجاد آن است.
طیف‌های مختلف تغییر رنگ دندان‌ها:
لکه زرد یا نارنجی: در اثر رنگ ماده غذایی و نوشیدنی های مصرفی کودک که جذب دندان می شود ایجاد می‌گردد که با مسواک صحیح قابل برطرف شدن است.
لکه‌های سیاه یا تیره: به خاطر مصرف آهن، نکروز دندان، ضربه یا شکستگی دندان به وجود می‌آید.
لکه سفید یا خالدار قهوه ای: نشانه فلوروزیس است ولی اگر خمیردندان حاوی مقدار زیادی فلوراید باشد و کودک قورت دهد یا آبی که مصرف می‌کند مقدار زیادی فلوراید داشته باشد لکه سفید یا خالدار قهوه ای روی دندانش ایجاد می‌شود.
چگونه از تغییر رنگ دندان پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از تغییر رنگ دندان کودک حتما اقدامات زیر را انجام دهید:
- مسواک زدن مرتب دندان ها
- حتی قبل از رویش دندان‌ها، لثه‌ها و دهان کودک با گاز استریل تمیز شود.
- عدم استفاده از نوشابه‌های گازدار و آب میوه شیرین یا آغشتن پستانک به آنها
- معاینات منظم دندانپزشکی از اولین رویش دندان و هر ۶ ماه یکبار
- خوردن آب پس از مصرف مکمل‌ها
- عدم مصرف شیشه شیر موقع خواب شب
- استفاده از خمیر دندان با فلوراید کم تا موقعی که قرقره کردن را کودک بیاموزد.
- نظارت بر سلامت دهان و دندان کودکان
انکیلوز دندان شیری
انکیلوز دندان وقتی ایجاد می‌شود که رشد دندان دچار ناهنجاری می شود و شروع به جوش خوردن به استخوان فک می کند. البته انکیلوز معمولاً نادر است و برای دندان شیری ایجاد می‌شود. روش درمان بر اساس شرایط دهانی دندانی و الکوژن بیمار متفاوت است.
آبسه دندان کودک
بیماری آبسه دندان یک بیماری شایع در کودکان است که یک حفرۀ پر چرک اطراف ریشه دندان پوسیده می‌باشد که روی لثه ایجاد می‌شود. آبسه دندان اگر درمان نشود روی دندان دائمی که در آینده رویش می‌کند تأثیر بد می‌گذارد و آسیب می‌زند.
علائم آبسه دندان
از علائم آبسه دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قرمزی و تورم اطراف دندان در لثه
احساس درد و گزگز
تورم غدد گردن
درد زیر گوش
به محض پی بردن به وجود آبسه در دندان کودک به دندانپزشک مراجعه کنید چون اگر به حال خود رها شود ممکن است در سراسر بدن منتشر شود.
علت آبسه دندان کودک
زمانی که دندان دچار پوسیدگی شود و درمان نشود عفونت اطراف ریشه دندان گسترش می یابد که اگر باز درمان نشود به رگ های خونی می رسد، تشدید می شود و عفونت درون یک کیسه انباشته شده و ایجاد آبسه می کند.
نامرتبی دندان کودکان
اندازه دندان و فک به صورت ژنتیکی است و نقش تعیین کننده ای در بروز نامرتبی دندان در کودکان دارد ولی محیط و تغذیه در رشد فک و دندان مؤثر است. پس باید به دندانپزشک مراجعه شود و بی دلیل اقدام به کشیدن دندان های شیری نکنیم که هیچ کمکی به مرتب شدن نخواهد کرد و گاهی شرایط را بدتر هم می کند.
مشکلات نامرتبی دندان ها
مشکلاتی که در پی نا مرتبی دندان‌ها ایجاد می‌شود عبارت است از:
- زیبایی لبخند تحت تأثیر قرار می گیرد.
- احتمال بروز بیماری‌های لثه
- افزایش احتمال پوسیدگی چون تمیز کردن دندان‌ها مشکل تر است.
- کاهش اعتماد به نفس کودک
- فشار بیش از حد به عضلات حین جویدن و آسیب مفصل فکی
عوامل زمینه ساز نامرتبی دندان‌ها
عواملی که زمینه‌ساز نامرتبی دندان‌ها است عبارت است از:
- وجود دندان شیری به مدت طولانی در دهان کودک
- افتادن و از بین رفتن زود هنگام دندان شیری
- بزرگی دندان یا کوچکی فک
- ناهنجاری‌های ایجادکننده نامرتبی دندان کودکان
