خانم دکتر نجمه اخلاقی | متخصص دندانپزشکی کودکان اصفهان

ایمپلنت دندان برای کودکان | دندانپزشک کودکان اصفهان

درمان ایمپلنت برای کودکان مبتلا به فقدان مادرزادی دندان

ایمپلنت دندان یکی درمان های پیشنهادی برای کودکان آژنزیس دندان یا به اصطلاح کودکانی که به صورت مادرزادی فاقد دندان هستند، می باشد. به دلیل اینکه رشد اسکلتی در کودکان پس از ایمپلنت نیز ادامه دارد و نیز به دلیل خطرات احتمالی جراحی در سنین پایین، نتایجی که از درمان های ایمپلنت در کودکان بدست می آید، به اندازه نتایج بدست آمده در بزرگسالان قابل پیش بینی نیست.

آژنزیس دندان چیست؟

آژنزیس، به معنای عدم ساخته شدن و رشد یک اندام در دوران جنینی است به طوری که که نوزاد پس از تولد فاقد آن اندام است. آژنیس دندانی در نتیجه ی ایجاد اختلال در شکلی گیری نسج سخت دندانی و پریودنشیوم اطراف به وجود می آید . مهمترین اصل در طول درمان کودکانی که آژنزیس دندان دایمی دارند، دست یافتن به یک نتیجه ی قایل قبول و مطلوب هم از نظر زیبایی و هم از نظر کارکردی و نیز جنبه های روحی-اجتماعی است به طوری که کمترین حد جایگیزنی با درمان پروتز شکل بگیرد.

آژنزیس دندانی گسترده یا اولیگودانتیا به مواردی اطلاق می شود که در طی آن فرد بیمار فاقد بیش از ۶ دندان دائمی باشد. (بدون احتساب دندان عقل یا آسیای سوم). بی دندانی مطلق یا آنودانتیا عارضه‌ای است که در آن فرد بیمار به طورکل فاقد دندان دائمی باشد.
هیپردانتیا یا پر دندانی نیز عارضه‌ی مشابهی است که در آن فرد بیمار صاحب دندان هایی بیشتر از تعداد طبیعی دندان دارد.

عامل بروز آژنزیس دندان

مهمترین عامل بروز بیماری کم دندانی، عوامل ژنیتیکی است، ژن های مرتبط با رشد دندان می توانند در کم دندانی یا فقدان کلی دندان نقش داشته باشند. به طورکلی سه ژن اصلی وجود دارد که نقش بسیار مهمی در شکل گیری و تکامل دندان ها دارند، درصورتی که جهشی در هرکدام از این ژن ها صورت بگیرد، ساخت و رویش دندان با مشکل مواجه می شود. عدم وجود مادرزادی دندان با سندروم های گوناگونی نظیر سندروم داون همراه است. در بیشتر موارد کمبود بافت کوچکی به نام لامینای دندان سبب بروز این بیماری می شود.

این بافت کوچک سبب ساخت دندان می شود بنابراین در صورت فقدان آن، دندان نیز ساخته نخواهد شد.با این حال عوامل محیطی نیز در بروز این بیماری نقش دارند. ازجمله عوامل محیطی که منجر به آژنزیس دندانی می شود درمان های شیمیایی، درمان های رادیولوژی، عفونت و یا صدمات فیزیکی و همچنین استفاده از تالیدومید در طول دوره‌ی حمل جنین توسط مادر می باشد. آژنزیس دندانی می تواند بصورت ارثی نیز باشد.

روش های درمان آژنزیس دندانی

روشهای درمانی ارتودنسی و پروتز برای بهبود عملکرد و نیز بدست آوردن نتایج زیبایی در این بیماران استفاده می شود.که تا جای ممکن به کاربردن روش درمان ارتودنسی نسبت به پروتز چه پروتز ثابت چه پروتز متحرک، ارجحیت دارد.بطور کلی تشخیص زودهنگام این بیماری سبب می شود که اقدامات درمانی بصورت صحیح تری انجام گیرد.

باید در درمان کودکان مبتلا به آژنزیس دندان، از گزینه های پروتزی دوری کرد. روش های دیگری همچون ارتودنسی مبتنی به رشد فک ها نیز از درمان های معمول در این موارد است. چنانچه وسعت و گستردگی ضایعه بیشتر باشد، بهتر است که درمان پروتزی به عنوان یک گزینه آخر، در مواردی که که دندانپزشک ناگزیر از انجام درمان های پروتز دهان بصورت ثابت یا متحرک است، درنظر گرفته شود.

شیوع بیماری آژنزیس دندانی

پیش بینی شده است که شیوع بیماری آژنزیس درمانی بین ۱٫۵ تا ۱۰٫۱ درصد می باشد. در مقاله ای با عنوان “شيوع كلينيكي عدم حضور دندانهاي دائمي (به جز دندان عقل) در دانشآموزان دختر دبيرستانهاي رشت در سال تحصيلي ٧٩-١٣٧٨” که در مجله دانشکده دندانپزشکی دانشگاه اصفهان انتشار یافته است، تعداد ۶۰۰ دانش آموز مورد بررسی قرار گرفته اند که شـيوع فقدان دندان در كل جمعيت مورد مطالعـه ۸/۱۶ درصـد بوده است که از ايـن ميـزان ۸/۸ درصـد بـه دليـل Extraction و ۸ درصـد به دليل Missing يا Impaction دندان در فك نداشتند بيـشترين ميـزان عـدم وجـود دنـدانها در سـن ۱۶ سـالگي و كمتـرين آن در سـن ۱۸ سـالگي وجود داشت.

بيـشترين دنـدان غايـب پرمـولر دوم و كمتـرين دنـدان مـولر دوم بـود. تـشخيص زود و بـه هنگـام عـدم حـضور دنـدان در نهايـت باعـث پيشآگهي بهتر و درمان مناسبتر خواهد شد. بیشترین دندان درگیر در این بیماری، پره مولر دوم فک پایین و اینسیزور لترال فک بالا و نیز پره مولر دوم بالا بودند. به طـور كلـی شـيوع آژنزیس دندانی در فـك پـايين بيـشتر از فـك بـالا می باشد. کمتر از یک درصد بیماران مبلا به آژنزیس دندانی، بیش از یک دندان غایب دارند. این بیماری در زنان ۱٫۳۷ برابر بیشتر از مردان است. علایم این بیماری شامل تغییر شکل و کم شدن اندازه دندان های موجود و همچنین رویش با تاخیر آنها، عدم تقارن در دندان ها و فک بیمار، شکاف لب، آنومالی های مینایی و نیز کاهش اندازه زایده آلوئولار است.
در برخی از موارد به دلیل فقدان دندان ها، ماندگاری دندان های شیری در دهان طولانی تر از معمول است.

جایگزینی ایمپلنت برای کودکان فاقد دندان

جایگزینی ایمپلنت دندان برای کودکان سنین پایین، به دلیل اینکه ناحیه مجاور ایمپلنت در فرایند رشد مشارکت ندارد، مشکلات زیبایی و نیز کارکردی به خصوص در قسمت دندان های قدامی به وجود می آید. بهتر است درمان ایمپلنت در دختران به دلیل اینکه رشد استخوان زودتر تکمیل می شود تا ۱۵ سالگی و در پسران تا ۱۷ سالگی به تعویق افتد. چنانچه رشد اسکلتی و دندانی بیمار متوقف شده باشد،درمان های ایمپلنت می تواند قابل قبول باشد. بهتر است که جایگزینی ایمپلنت دندان مدت زمان کوتاهی پس از کشیدن دندان شیری انجام شود تا تحلیل استخوان آلوئولار به حداقل برسد.

در مطالعه ای که ذکر شد، نتیجه گرفته شده است که در درمان بیماران مبتلا به بیماری فقدان مادرزادی دندان، گزینه هایی مانند ارتودنسی برای درمان های اصلاح و رشد فک ها و نیز اتوترانسپلنت نسبت به درمان پروتزی ترجیح داده شود. درمان پروتزی به عنوان آخرین گزینه در این موارد در نظر گرفته می شود. جایگزینی ایمپلنت در کودکان تنها محدود به مواردی است که به دلیل فقدان چند دندان، درمان های رایج نتایج زیبایی و کارکردی مطلوبی را به دست نمی دهند. در ارتباط با زمان جایگزینی ایمپلنت در این بیماران، این اعتقاد وجود دارد که قرارگیری ایمپلنت بهتر است مدت زمان کوتاهی پس از کشیدن یا افتادن دندان های شیری –نه بلافاصله- باشد تا ریج آلوئولار حفظ شود.