لکه های دندان و درمان آن
انواع لکه های دندان از نظر عمق
به طور کلی از نظر عمق تغییر رنگ، سه نوع لکه دندان عبارتند از لکه های عمیق، لکه های سطحی و لکه های پیری.
لکه های سطحی:
این لکه ها در لایه بیرونی دندان که به آن مینا گفته می شود، ایجاد می شود. لکه ها و تغییر رنگ حاصل از مواد خوراکی مانند قهوه و چای، نوشابه و مواد دیگر از این نوع هستند. همچنین سیگار نیز می تواند باعث ایجاد لکه های سطحی شود.
لکه های عمیق:
این لکه ها در ساختار داخلی دندان (لایه عاج) ایجاد می شوند. عاج رنگ تیره تری دارد. در موارد زیر، لکه های عمقی در لایه عاج ایجاد می شود:
لکه های پیری:
این تغییر رنگ شامل هر نوع نوع سطحی و عمقی می شود. لایه عاج با افزایش سن و به مرور زمان زرد میشود. از طرفی مینا که سطح دندان را می پوشاند به مرور زمان نازک تر شده و رنگ عاج را بیشتر نشان می دهد. از طرفی مصرف غذاهای پر رنگدانه و سیگار کشیدن نیز دندانها را زردتر میکند. در نهایت آسیب هایی مانند لب پر شدگی و ترک خوردگی باعث تغییر رنگ دندان می شوند.
انواع لکه ها بر اساس عامل ایجاد کننده آنها
همان طور که گفته شد عواملی که باعث تغییر رنگ و لکه های دندان می شود همیشه محدود به نوشیدنی ها و مواد غذایی رنگی نیستند. برخی افراد در اثر مصرف دارو، فلوراید، سیگار و سایر دخانیات، پیری و یا جراحات دچار تغییر رنگ دندان می شوند. بسته به این که شدت تغییر رنگ دندان چه میزان بوده و نوع آن چیست، روش سفید کردن دندان متفاوت است. به همین علت شناسایی علت تغییر رنگ اهمیت دارد.
سیاه شدن یک دندان
در صورتی که یک دندانتان از سایر دندان ها تیره تر است، علت آن غالباً جراحات دندانی و یا مصرف دارویی خاص است. در صورتی که علت تیرگی یک دندان خاص، جراحت و تروما باشد دو حالت ممکن است پیش آمده باشد. ممکن است آهن موجود در خون وارد ساختار عاج دندان شده و آن را اشباع کرده باشد که نتیجه آن ایجاد لکه های عمیق داخل دندان است. حالت دیگر این است که جراحت باعث شده ساختار دندان از حالت یکنواختی خارج شده و در نتیجه در برخی از نواحی دندان لکه های بیشتری تجمع یابند.
لکه های سفید در دندان
گاهی اوقات هنگامی که به دقت به دندان های خود در آینه نگاه می کنید متوجه می شوید لکه های سفیدی در سطح دندان پخش شده است و گاهی اوقات نیز ممکن است تنها یک لکه سفید در سطح دندان مشاهده کنید. لکه های سفید ایجاد شده در سطح دندان ها معمولاً از علایم اولیه پوسیدگی دندان و احتمالا سوراخ شدن آن در آینده هستند. نگران نباشید چرا که هنوز برای درمان دیر نشده است. باید چکاپهای منظم شش ماه یک بار داشته باشید و جرم گیری به موقع انجام دهید تا از بروز پوسیدگی دندان پیشگیری شود.
لکه های سفید در سطح دندان نشان می دهند فرایند کلسیم زدایی (به معنی جدا شدن کلسیم از ساختار دندان) در حال وقوع است. معمولاً کلسیم زدایی در اثر ضعف رژیم غذایی و کمبود جریان بزاق در دهان اتفاق می افتد و قابل بازگشت نیست. با این حال می توان این وضعیت را با نوشیدن آب به مقدار کافی و دفعات زیاد و همچنین استفاده از محصولات حاوی فلوراید برای معدنی سازی دندان مدیریت کرد.
درمان لک و تغییر رنگ دندان
بسياري از لكه هاي خارجي كه از طريق غذا و نوشيدني به وجود آمده اند، با شستشوهاي حرفه اي منظم و درمان خانگي قابل پاك شدن هستند. درمان خانگي خوب شامل مسواك زدن، نخ دندان كشيدن و شستشو بعد از هر وعده غذايي مي باشد.تغيير رنگ اغلب از طريق استفاده از عامل سفيد كننده به ميناي دندان قابل ازبين رفتن مي باشد.
در اين روش، دندانپزشك از ژل سفيد كننده استفاده مي كند. اين روش باعث مي شود تا دندان در ۳۰ تا ۴۵ دقيقه به طور قابل توجهي سفيدتر شود به این روش Office Bleaching می گویند اين امكان وجود دارد كه تغيير رنگ در خانه از اصلاح شود. که به این روش Home Bleaching می گویند. متخصص ارتودنسی به شما يك ژل سفيد كننده و يك محافظ دهان می دهد و شما در خانه از انها استفاده خواهيد كرد. در روش بلیچینک در خانه مراحل درمان بيشتر زمان مي بردکه معمولا بين دو يا چهار هفته است.
شما همچنين مي توانيد محصولات سفيد كننده دندان را از داروخانه تهيه كنيد. این محصولات شامل در صد سفيد كننده كمتري نسبت به محصولاتي هستند كه دندانپزشكان یا متخصصین ارتودنسی یا متخصصین ترمیمی برای شما استفاده می کند. مواد سفيد كننده به عنوان ژل در دهان و يا به صورت نواري كه به دندان هايتان مي چسبد، استفاده مي شود. محصولات داروخانه ای سفید کننده دندان از ايمني كمتري نسبت به آن نوعي كه دندانپزشكان استفاده می کند دارد.
خمير دندان هاي سفيد كننده
ممكن است لكه هاي كوچكتر را ازبين ببرند. آنها در واقع رنگ كلي دندان هاي شما را عوض نمي كنند. اگر دندان شما به دلیل يك كانال ريشه اي تيره شده است، سفيد كردن دندان كمكي نخواهد كرد. دندانپزشك شما مي تواند ازيك ماده سفيد كننده در درون دندان شما استفاده كند و يا ممكن است دندان با لامینیت يا روكش ترمیم شود.از سوی دیگراستفاده از سفيد کننده دندان بعضي لكه ها را سفيد نمي كند، مثل لكه هاي تتراسايكلين. در اين مورد، دندانپزشك یا متخصص ترمیمی با کمک لامینیت یا روکش این مشکلات را رفع می کند. اين روش در مواقعي كه دندان پريده شده يا آسيب ديده هم مي تواند مفيد باشد. لمینیت ها لايه هاي نازك سراميكي هستند كه سطح بيروني دندان ها را مي پوشانند. همچنین يك دندان را مي توان با كامپوزيت همرنگ پوشاند.
تغییر رنگ پس از سفید کردن دندان ها
در واقع این مشکل به معنی تغییر رنگ دندان ها نیست. هنگامی که برای سفید کردن دندان ها به دندانپزشک مراجعه می کنید باید بدانید ترمیم های دندانی از جمله ونیر یا لمینت، یا روکش، پرشدگی و ایمپلنت با این درمان سفید نمی شوند و هیچ تغییر رنگی پیدا نمی کنند. سطح ترمیم های دندانی کاملاً صاف و همانند شیشه است و برخلاف دندان، تخلخل در آن وجود ندارد. به علت صاف و صیقلی بودن سطح ترمیم و عدم وجود تخلخل، مواد رنگدانه نمی توانند وارد ساختار آن شده و باعث تغییر رنگ آن شوند.
هنگامی که می خواهید دندان های خود را سفید کنید. ترمیم های دندانی رنگدانه و لکه ای ندارند که با از دست دادن آن سفیدتر شوند. بنابراین پس از بلیچینگ دندان های طبیعی شما سفید می شوند. اما ترمیمها تغییر رنگ پیدا نمی کنند به همین علت بین دندان های طبیعی و ترمیمهای دندانی اختلاف رنگ ایجاد می شود. در نتیجه آن شما تصور می کنید ترمیم های دندانی تغییر رنگ پیدا کرده اند. به همین خاطر همیشه توصیه می شود اگر می خواهید دندان های خود را سفید کنید این کار را پیش از ترمیم دندان انجام دهید تا رنگ ترمیم مطابق با دندان های سفید شده تان انتخاب شود.
تغییر رنگ تتراسایکلین
تتراسایکلین یک گروه از داروهای آنتی بیوتیک است. که برای درمان برخی از عفونت های باکتریایی استفاده می شود. در صورتی که خانم بارداری در سه ماهه دوم بارداری تتراسایکلین مصرف کند. از آنجایی که در این زمان دندان های کودک در حال رشد است. دندانهای او دچار تغییر رنگ و لک می شود. همچنین در صورتی که کودک از بدو تولد تا ۱۲ سالگی تتراسایکلین مصرف کند. دندان های در حال رشد او تغییر رنگ پیدا می کنند. شدت آن بستگی به سن فرد و مدت زمان استفاده از تتراسایکلین دارد.
هنوز تحقیقات در مورد کارایی یا عدم کارایی درمان های بلیچینگ برای پاک کردن لکه های حاصل از تتراسایکلین به نتیجه قطعی نرسیده است. با این حال بیشتر متخصصان دندانپزشکی معتقدند. همه این افراد تا حدی از درمان های سفید کننده دندان می توانند بهره مند شوند. اگر چه پوشش دادن تمامی لکه های تتراسایکلین بسیار دشوار است.
لکه های دخانیات
زردشدن دندان ها و لکه های حاصل از استعمال دخانیات یکی از بی شمار عوارض دخانیات محسوب می شود. لک و تغییر رنگ دندان در اثر نیکوتین و قطران موجود در سیگار اتفاق می افتد. نیکوتین ماده ای بدون رنگ است اما هنگامی که با اکسیژن ترکیب می شود. به رنگ زرد تبدیل می شود و با مصرف مکرر سیگار وارد ساختار دندان می شود. حتی در صورتی که نیکوتین و قطران وارد ساختار دندان نشوند. تمامی سطح دهان با این مواد پوشیده می شود و جریان بزاق این مواد را از سطوح دیگر دهان به سطح دندان می رساند. بنابراین جلوگیری از تغییر رنگ دندان حاصل از استعمال دخانیات غیر ممکن است. خوشبختانه با مصرف مکرر محصولات سفید کننده، می توان لکه های حاصل از سیگار را پاک کرده یا کاهش داد.
لکه های فلوروز
فلوراید برای حفظ سلامت دندان ها و تقویت ساختار آنها بسیار خوب است. اما مصرف بیش از اندازه آن می تواند باعث تغییر رنگ دندان و ایجاد لکه های سرسخت در آن شود. با این حال در اکثریت موارد لکه های حاصل از فلوروز بسیار جزیی و ناچیز است.
جلوگيري از تغییر رنگ دندان
مسواك زدن دندان هايتان بعد از هر وعده غذايي براي جلوگيري از بعضي لكه ها كمك مي كند. دندانپزشك ها توصيه كرده اند كه دهانتان را با آب بعد از نوشيدن مشروب، قهوه و يا ساير نوشيدني ها و غذاهاي كه ممكن است. دندان هايتان را لكه دار كنند بشوييد لكه هاي ذاتي كه از طريق صدمه خوردن به يك عصب و يا رگ خون در يك دندان ايجاد شده است. گاهي اوقات قابل پيشگيري هستند. شما ممكن است نياز به درمان كانالهای ريشه یا به اصطلاح عصب کشی براي حذف بخش داخلي دندان ( مغز دندان) که درگیر پوسیدگی شده است داشته باشيد.
براي جلوگيري از لكه هاي ذاتي در بچه ها، از بيش از حد قرار دادن دندان هايشان در معرض فلورايد پرهيز كنيد. وقتي كه ميناي دندان تشكيل مي شود، فلورايد باعث تغيير رنگ دندان ها نمي شود.
| اینستاگرام دکتر نجمه اخلاقی دندانپزشک کودکان اصفهان |
